İÇERİK OLARAK SOSYAL KELAM
DELİLLERDEN TOPLUMA
-KELAM İLMİNDE SOSYAL AÇILIMLAR-
RECEP ARDOĞAN
www.sosyalkelam.com
GİRİŞ
BİLİM-DİN İLİŞKİSİ
DİNİN KAYNAĞI
TEVHİD İLKESİNİN YANSIMALARI
İLAHÎ OLAN İLE DOĞAL OLANI AYIRT ETME
BİREYSEL ALANA YANSIMALAR:
TOPLUMA YANSIMALAR
BİREYSEL ÖZGÜRLÜK
DİN ÖZGÜRLÜĞÜNÜN KELAMÎ
TEMELLERİ
İMANIN YAPISI
SİYASET KELAMI ve İNSAN HAKLARI
KELAMÎ AÇIDAN İNSAN
HAKLARININ TEMELLENDİRİLMESİ
SİYASET KELAMI (POLİTİK
TEOLOJİ)
DİNİN TOPLUMSAL TEZAHÜRÜ VE
SEKÜLERLEŞME
İSLAM ÇEVRE TEOLOJİSİNİN
TEMELLERİ
-KELAM İLMİNDE SOSYAL AÇILIMLAR-
RECEP ARDOĞAN
www.sosyalkelam.com
GİRİŞ
1. SOSYAL
KELAM NEDİR?
Beşerî Bilimlerin Doğuşu ve Teorileşmesi
Toplum ve Siyaset Bilimindeki Esaslı
Değişimler
Açılım ihtiyacı
2. SOSYAL
KELAMIN AMACI ve ÖNEMİ
3. SOSYAL
KELAMIN YÖNTEMLERİ
1. Kelamın Konu ve Amacını Korumak
2. Bilimsel veriler ile teorileri ayırt
etmek
3. Ön-kabulden Hareket Etmemek
4. Kelamı sosyoloji ve tarihe
indirgememek
5. İlahî Olanı Beşerî Olana İndirgememek
BİLİM-DİN İLİŞKİSİ
1. BİLİMİN VE BİLGİNİN DEĞERİ
2. DİN-BİLİM İLİŞKİSİ (BİR İNKÂR ve İKİ ZIT YAKLAŞIM)
DİNİN KAYNAĞI
SOSYOLOJİK
TEORİLER
Animizm
Büyü
Totemizm
PSİKOLOJİK
TEORİLER
Yansıtma Din Teorisi
Feuerbach
Psikanalizm
İDEOLOJİK TENKİTLER
Marksizm
Varoluşçu Ateizm
TEVHİD İLKESİNİN YANSIMALARI
İLAHÎ OLAN İLE DOĞAL OLANI AYIRT ETME
BİREYSEL ALANA YANSIMALAR:
Yalnızca Allah'a Kulluk
Aracısızlık
Velilere Dua Etmek ve Onlardan Yardım Beklemek
Türbeleri Ta'zim
Riyasızlık
Tevekkül: Maneviyat Gücü ve Etkinlik
Kaynağı Olarak Tevhid
TOPLUMA YANSIMALAR
İnsanlık Değerinde Eşitlik
3.1.1. Irk Ayrımcılığının Reddi
3.1.2. Sosyal Ayrıcalıkların Kalkması
Özgürleşme
İNSANIN DEĞERİ
İslam'da
İnsan Onurunun Fıtrî ve Kesbî Boyutları
İnsan
Hakları, Bireysel Özgürlük ve İnsan Onuru
Maddecilik,
Evrimcilik ve İnsan Onuru
BİREYSEL ÖZGÜRLÜK
1. GELENEKSEL
DÜŞÜNCEDE ÖZGÜRLÜK
2. BEŞERÎ
VAROLUŞ VE BİREYSEL ÖZGÜRLÜK
2.1. Yaşamın A Priori İlkesi
2.2. Vesayetin Kalkması Olarak Özgürlük
2.3. Makuliyet Olarak Özgürlük
2.4. Aracısız İletişim Olarak Özgürlük
3. ÖZGÜNLÜK
VE AİDİYET İKİLEMİ: ÖZGÜRLÜK VE SINIRLANMA
4. AHLAKÎ
DEĞER VE ÖZGÜRLÜK İKİLEMİ
5. GÜVENCE VE
ÖZGÜRLÜK İKİLEMİ
Kaynak
"Kelamî Açıdan Birey-Siyasî Güç İkileminde Bireysel
Özgürlük ", KSÜ İ.F.D., X/XX (Kahramanmaraş 2012), ss. 1-38.
DİN ÖZGÜRLÜĞÜNÜN KELAMÎ
TEMELLERİ
1. İMTİHAN
ÖĞRETİSİ
2. İMAN
ANLAYIŞI
3. RİSALET VE
TEBLİĞ ANLAYIŞI
4. BİREY
ÜZERİNDE VESAYETİN REDDİ
4.1. Allah Adına Hareket Etmekten
Kaçınma
a. Din Özgürlüğü - Temsil İddiası
İlişkisi
b. Din Özgürlüğü - Masumiyet
İddiası İlişkisi
c. Din Özgürlüğü - Zorunlu
Hakikat Anlayışı İlişkisi
d. Din Özgürlüğü - Tek Hakikatçı
Anlayış İlişkisi
4.2. İnsanın Kendini Geliştirebileceğine
İnanma
5.
DİNDARLIĞIN BİR DEĞER OLUŞU
Kaynak
“Kur’an Açısından Din Özgürlüğünün
Temelleri”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, sy. 21, 2013, s. 307-338
İMANIN YAPISI
Kaynak:
KELÂMÎ AÇIDAN
İMANIN MAHİYETİ VE DİN ÖZGÜRLÜĞÜNÜN MUHTEVASI
“Kelâmî Açıdan İmanın Mahiyeti ve Din
Özgürlüğünün Muhtevası”, Diyanet İlmi Dergi, XLI/1, Ank. 2005, ss. 47-80. http://ktp.isam.org.tr/pdfdrg/D00033/2005_c41/2005_c41_1/2005_c41_1_ARDOGANR.pdf
SİYASET KELAMI ve İNSAN HAKLARI
KELAMÎ AÇIDAN İNSAN
HAKLARININ TEMELLENDİRİLMESİ
1. İNSAN
HAKLARINI DOĞAL HUKUKLA TEMELLENDİREN GÖRÜŞLER
1.1. Doğal Hukukun Doğal Hakları
1.2. Doğa Durumu Hakları ve Sosyal
Sözleşme
1. Genel İstem
3. Sivil/Medenî Toplum
kaynak
“İnsan
Haklarını Doğal Hukukla Temellendiren Görüşlere Kelâmî Bir Yaklaşım”, Diyanet
İlmi Dergi, XLII/3, Ank. 2006, ss. 95-120.
http://ktp.isam.org.tr/pdfdrg/D00033/2006_c42/2006_c42_3/2006_c42_3_ARDOGANR.pdf
2. İNSAN
HAKLARINI İNSAN DOĞASI İLE TEMELLENDİREN GÖRÜŞLER
2. Ahlâkî Doğa
3. Rasyonel Doğa
4. Beşerî İmkân ve İhtiyaçlar
Beşerî İmkânlar
Beşerî İhtiyaçlar
5. İnsan Onuru
İSLAM’DA
İNSAN HAKLARI VE HÜRRİYET ANLAYIŞI
1. Hürriyet
2. Eşitlik
3. Siyasi Gücün Sınırları Olarak İnsan
Hakları
kaynak:
kaynak:
“İnsan Haklarının Kavramsal
Çerçevesi”, İnsan Hakları Araştırmaları, sy. III/5, İstanbul, 2006, ss.
9-42.
“İnsan Haklarının İki Tasnifine
İlişkin Bir Şerh”, İnsan Hakları Araştırmaları, sy. 6, İst. 2006, ss. 9-42.
“Sekülarizm,
İslâm ve İnsan Hakları”, İnsan Hakları ve Din Sempozyumu (15-17 Mayıs
2009), Çanakkale 18 Mart Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Çanakkale, 2010, ss.
320-362.
“İnsan Haklarına Saygının Yükseltilmesinde İslâmî Teolojinin Rolü”, Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, XLV/2, Ank. 2004, ss. 83-111.
“Müslüman Toplumlarda İnsan Hakları ve
Demokrasiye Saygıyı Yükseltecek İslâmî İlkeler” Değerler Eğitimi Dergisi,
III/9, İst. 2005, ss. 25-57.
“İslam’da İnsan Haklarının Teolojik
Değeri”, İnsan Haklarında Yeni Arayışlar Sempozyumu (27-29 Mayıs 2006), İst.
2006. ss. 277-304.
ÇOĞULCULUK: DOĞAL
FARKLILIKLARDAN SİYASAL BERABERLİĞE
3.1. Barış
Esası
3.2. Sosyal Konsensüs
3.2.2 Vatandaşlık Hakkı
3.2.2. Farklılıklara Müsamaha
kaynak
“Kelamî Açıdan Gayr-İ Müslimlerle
Dostluk: Kur’an’da Nehye Konu Olan Dostluğun Psiko-Sosyal Sakıncaları”, Toplum
Bilimleri Dergisi, V/10 (Ankara 2011), ss. 55-68.
SİYASET KELAMI (POLİTİK
TEOLOJİ)
1. İMAMET
KONUSUNDAKİ TARTIŞMALAR
imam ve halife kavramları
İmamet-hilafetin dinî değeri
İmametin gerekliliği
Halifeliğe ehil olanlarda aranılan
şartlar:
İmamın belirlenmesi
1. Nassla tayin
2. Ümmetin seçimi
1. İmamette Kureyşlilik Şartını
Kabul Edener
2. İmamette Kureyşlilik Şartını Kabul
Etmeyenler
2. TARİHTEKİ
FARKLI SİYASET ANLAYIŞLARI
1. Egemenlik ile Siyasal İktidarı
Birleştiren Doktrinler
1.1. Yönetenlerin İlahî Tabiatı
1.2. Siyasal İktidarın Tanrı Tarafından
Belirlendiği Görüşü
1.2.1. İlahî Yazgı –Kralın İlahî
Hakkı-
1.2.2. Dinî Norm –Şiî İmamet
Doktrini-
1.2.3. Ruhban Yönetimi
a. Yanılmazlık
b. Temsil ve Vesayet
2. Egemenlik ile Siyasal İktidarı Ayıran
Doktrin
3. İSLAM’DA
İLKESEL AÇIDAN SİYASET
1. Siyasî Güç ile Egemenlik Ayrımı
2. Emanet Anlayışı
3. Hukukun Üstünlüğü
Yasamada Hukuka Bağlılık
Hukukun Ğaî ve Keşfedilir Oluşu
Hukukla Kayıtlanan
Yetkiler
Yargıda Hukuka Bağlılık: Adil ve
Tarafsız Yargı
4. Sözleşme Esası: Seçim ve Biat
kaynak:
“Teorik Temeller ve Tarihsel
Gerilimler Arasında İslâm Kültüründe Siyasal Muhalefet”, Cumhuriyet
Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, VIII/2, Sivas, 2004, ss. 171-189.
“İslâm Açısından Sivil İtaatsizliğin
Teorik Temelleri” Toplum Bilimleri Dergisi, V/9 (Ankara 2011), ss. 51-72.
DİNİN TOPLUMSAL TEZAHÜRÜ VE
SEKÜLERLEŞME
İSLAM ÇEVRE TEOLOJİSİNİN
TEMELLERİ
1. ÇEVRE
TEOLOJİSİNİN TANIMI, AMACI VE SINIRLARI
1. YARATILIŞ
ANLAYIŞI
1.1. Kader Kavramı
2. 2. Cemâl (Estetik) Kavramı
2. 3. Hikmet Kavramı
3. VARLIĞIN
DEĞERİ
1. Âlem: Tefekkür ve Bilgi Kaynağı
Olarak Şahit Olunan Varlık
2. Âlemin Allah’ı Zikretmesi
3. İlahî Sıfatların ve İsimlerin
Tecellileri Olarak Evren
4. VARLIKTA
HAYATIN DEĞERİ
5. İNSANIN
KONUMU
5.1. Küçük Evren Olarak İnsan ve Büyük
İnsan Olarak Evren
5.2. Teshir: İnsanın İmtihan Vasatı
Olarak Doğa
5.3. Yeryüzü Halifeliği: Dünyayı İmar
6. ÇEVREYLE
İLİŞKİLERİN DİNÎ-AHLAKİ KAVRAMLARLA DÜŞÜNÜLMESİ
6.1. İbadet ve Sadaka Kavramları
6.1. İslam: Barış ve Uyum
6.2. Mâlikü’l-Mülk ve Emanet Ayrımı
2.2.4. Adalet ve Zulüm Kavramları
6.3. Kul Hakkı; ‘Avd ve ta’vîd
Kavramları
6.5. Tüm Canlılara Merhamet
SONUÇ
Kaynak
"Ekolojik Düzeni Okumada İki
Yanlış: Sosyal Darvinizm ve Öjenik", KSÜ
İ.F.D., IX/XIIX (Kahramanmaraş 2011), ss. 1-35.
"İslam'da Çevre Teolojisinin
Pratiğe Yansıması: Çevre Ahlakı",
Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, II/3 (Malatya 2012), ss. 115-143.
“Barış ve Özgürlük Medeniyetinin Adı:
İslam”, Ay Vakti Dergisi, sy. 82-84 (Medeniyet Özel Sayısı), İst. 2007, ss.
69-86.
Yorumlar
Yorum Gönder